Fugalaau

Vaega o le tuputupu ae o le monarda

O mea manogi, manogi ma se laumei matagofie, o loʻo manatu tonu i ai i le aso, o se tasi o tagata pito sili ona manaia o moega fugalaau. O lenei mea totino o ona po nei ma i le tele o ituaiga eseese, ma pe afai e mafai ona filifilia ituaiga eseese o le maualuga ma taimi o le ola.

O se laau matagofie o le meli ma se togafitiga e le manaomia e mafai ona avea ma se tasi o mafanafana sili ona susulu-fualaʻau fugalaau. I le faigofie, o le moneti faigofie lava e tauva ma ia fiafiaga matagofie o le ata o le lavender, sage, catnip ma veronica. Ae o loo i ai ma ia ona uiga faapitoa. E le gata i lea, e matua le mautonu lava e mafai ona faigofie ona faʻaofi i totonu o le faʻamatalaga o se togalaau e manaʻomia ai sina tausiga.

Monarda. © M a u u l l

O le faʻatupulaia o tulaga manaʻomia e le vaʻavaʻa

Monarda na ia mauaina lona suafa o le masiofo le lelei o se togalaau i ona po nei, aemaise lava mo lona gafatia ona vave fetuutuunai i tulaga eseese o le malamalama e aunoa ma le leiloa o se fugalaau matagofie ma susulu. Ma i totonu o nofoaga lalata, ma le mea e nofotupu solo ai le penumbra, e fiafia i le lanu malulu o laʻau lauolaola ma laʻau tele ae o mea manogi muamua lava e iai le lapoa e oo i le 8 cm mai fugalaau e toso ai iniseti. E tusa lava pe i ai se penumbra e sili ona lelei, o le monard e oʻo atu i le 100 faʻalēmataʻu i tausaga taitasi i le matua. Ae i le taimi lava e tasi, e le tatau ona totoina le moneti i nofoaga o le a susulu ai laau iti ifo i le 3-4 itula i le aso: o le malu-faapalepale, ae le o le malu-alofa.

Faʻalogo i le tulaga o le matagi i luga o le saite. I nofoaga e faʻatauina e le matagi, i le monarda, pupuni puipui, vavae pupu, ma o le laau e foliga mai e pala. Mo lenei tulaga faʻapitoa e manaʻomia ni nofoaga mafanafana mafanafana ma se pito sili ona maualuga o le ata.

Monarda. © Trevor Pittman

Faʻafitauli eleele mo monarda

O le eleele mo le monarda e faigofie foi ona piki. E le mafai ona faapaleni palapala eleele, masini, faʻafefe, ma le amanaia nofoaga. Mo le vaega o totoe, soo se mea, e tusa lava pe le o se laufanua aina tele e talafeagai mo ia. Loams ma oneone oneone masani o moega fugalaau e lelei mo muta. Aloese mai le sili atu o eleele palapala ma sili atu ona totoina lenei lalelei i le le paleni poʻo le eleele.

Faʻamasinoga patino

O Monarda e masani lava ona tupu, ma e tele ni aisles, ae latalata i laau. O le mamao aupito sili ona lelei e tusa ma le 30-40 cm i le laina ma e oo atu i le 70 cm i vavae. Pe a totoina 1 laau toto i laau tuaoi e tuua le 40-50 cm. A o lei totoina fatu po o monadena lelenok, e tatau ona faaleleia le palapala. Fufulu le palapala, ona faʻasese lea o le mea ua maeʻa mo le totoina o fualaʻau poʻo fugalaʻau faʻasaina ile foliga o le humus ma le faapalaga i le aofaiga pe a ma le 3 kilokalama i le sikuea mita o le palapala i luga o le fogaeleele. E tatau ona faʻaitiitia le palapala eleʻele, faʻaopoopo le 40 g lime i le sikuea mita. Toe toe eli le palapala pe tapuni le fuālaʻau i totonu o le eleele ma se fagu.

Monarda maʻi. © Fritz Flohr Reynolds

Faʻaleleia le faʻaleleia o le eleele, faʻapotopoto loloto ni pu i totonu ma faʻafeinu vai taʻitasi i le vai. A maeʻa lena mea, totō laau totino i lua taʻitasi, aʻo faʻamautu pea le maualuga o le ulu atu mo i latou. I le taimi lava e uma ai le totoina, e manaʻomia e le monarda le tele o togafitiga ile tausiga ile 2-3 aso.

Faʻamatalaga faigofie mo le monarda faʻailoga

O le tausia o se moneti e le ese mai le tausia o isi togalaau aina o le vaega ua taua o le taavaletoso taavale nofoaafi. O le mea moni, e sau i le tau le maua o le suasusu, laʻei pito i luga ma teuteu aʻo leʻi oʻo i le taumalulu.

O lenei laau o le a manaʻomia ona faʻaleleia pe a pa'ū le lamala ma le vaitau o le fua o le monarda ia Iulai ma Aokuso. Afai ole a le lava le aofaiga o le natura, o laau uma i luga o moega fugalaau ma mea teuteu e afaina mai le le lava o le susu, ona le teena ai lea e le monarda le suavai. Soak le eleele i le vai i le loloto e tusa ma le 20-30 cm. E le fefefe Monarda i le lamala i le taimi atoa o le tausaga, ma o le a le oti i le taimi o le fugalaau. Ae o le matagofie o mea e le maua, o le leai o se mea e afaina ai, e ono afaina ai, ma o le leai o se lagona lelei o le a faaitiitia ai le tetee o le monarda i le paʻu palapala.

Monard faalua. © Patrick Standish

Mo le monarda ia faʻamalieina le gata ma le matagofie o lanu meamata, ae o le fugalaau lelei foi, e amata mai i le tausaga lona lua o le galueaina (ma luga o eleele leaga - mai le muamua) mo lenei fatuga, lua laei e tatau ona faia:

  1. Muamua e faia i le amataga o le tautotogo po o le masina talu ona totoina. Mo le laau toto, e tatau ona e faia le 1 tbsp. faʻalavelave faʻalavelave o minerale (o le nitrophosks e sili ona lelei) poʻo se vaega o soʻo se faʻamalo mo le totoina o laau i le 10 lita o le vai. O lea ituaiga paluga e lava mo le 2 sikuea sikuea o palapala.
  2. O le laei pito i luga e lua o loʻo faʻatinoina e faʻaleleia ai le matuitui o laau totō ma faailoga tusi fugalaau mo le tausaga a sau i le taimi lava e tupu ai. Mo le faʻaaogaina, faʻaaoga le 1 tbsp sulfate ma le potassium fertilizers i le 10 lita o le vai (e sili ona lelei le faʻaaoga o le potassium sulfate ma superphosphate).

O le teuteuina o le monarda e faʻaitiitia i le faamamaina o vaega eletise o laau aʻo lei oʻo mai le taumalulu. I le maeʻa o le autumn, o le vaega atoa o le vaomatua o le a tipiina i se opo. Tipi ese laulaau meli e tatau ona aveese mai le saite ma faʻaumatia vave. I le monarda, o le faʻatoʻaga o le fatu e le afaina ai le umi o le ola, o lea e le tatau ai ona ave faʻamalosi lala mama.

Monarda. © wplynn

I se tasi nofoaga, e mafai ona tupu le moneti i le 5-6 tausaga. O le toe faʻasalaga e masani lava ona faia faʻatasi ma faailoilo o le leai o se mea teuteu ma le lauulu o le ogatotonu o le ie puipui. Ae e sili atu le aua nei faatali mo le oti o le vao ma le leiloa o la latou lalelei, ae ia faia se taimi valavala i taimi uma i le tai 3-4 tausaga. O lenei mea o le a tausia ai pea le monarda i taimi uma e matagofie ma tele lona olaola.

Monarda fausiaina

O se tupulaga fou o laau totō e mafai ona maua i auala vegetative ma mai fatu. Pe a faʻaleleia e fatu, monarda e mafai ona fesuiaʻi, o uiga eseese o laau e le mafai ona puipuia, o le mea lea, pe a fai e teu le lanu, ma e te manao e faʻaoga le lanu, e tatau ona e faʻaaogaina na o le auala e vavae ese ai vao.

O le vavaeina o vao e faia i le taimi o le toe faafouina, eli ai lapisi ma se vaega tele o le eleele i le tautotogo po o le autumn. O le vaega tutotonu e aveesea mai le vao, ma o itu i fafo e vaevaeina i le 2-3, o nisi taimi e sili atu le malosi o fevaevaeaiga ma e faʻaaogaina taʻitasi e avea o se fale tutoʻatasi. I vaega taitasi e vavae ese mai le vaomatua, ia le itiiti ifo ma le 3-4 togi malolosi ma se lapoʻa tele o aʻa e tatau ona faasaoina.

O fatu o Monarda e totoina saʻo i eleele matala i luga o vaʻaia faapitoa poʻo faʻaogaina le fatuga fatu.

O fualaau e tatau ona totoina i le faaiuga o Mati, e na o sina mea e ufiufi i le palapala ma tausia le susu mai le masini seia oʻo ina tupu. Tausiga mo taameni laiti e masani. O le monarda ua siitia i le eleele mai le faaiuga o Me.

Monarda. © Col ma Natasha

I le eleele lafoaia, o le luluina e na o Iuni ma Iulai e faia ai. A o leʻi lūlūina le monarda i le eleele, e tatau ona faʻafefiloi le tele o fugalaʻau faʻapalai i totonu o le palapala, aemaise lava le faapalaga ma le humus. E faia ni fagu i luga o le eleele i se mamao o le 15-20 cm, e faʻamaua tele ma na o fatu laʻau e lūlūina. O loʻo ufiufi mai i luga ma se paʻu o le eleele ma mafai ai ona vave ufiufi le moega atoa ma mea e le o lalagaina po o ata. E naʻo le faʻaleleia o le faʻapalaina. Lafoaina o fatu ao lei amataina le germination e tatau ona oʻo i le 3 taimi i le vaiaso. O laau toto e ola faʻaluaina, muamua i le 10, ona oʻo atu lea i le 20 cm seia oʻo i le isi tausaga. O fualaau laiti e matua mataʻutia, e mafai e vao ona faigofie ona malemo i latou, o lea la e manaʻomia ai le veleina masani. Ua siitia atu i se nofoaga tumau i le tautotogo, totoina laau toto 5-6 i le tasi pu.

Pests ma faʻamaʻi

Monarda o loʻo iai i togalaau e sili ona lelei ona totoina. E le fefe o ia i faʻamaʻi po o faʻamaʻi, ma e tusa lava pe i ai ni faailo o laʻau i laulaʻau, e foliga mai o se paʻu palapala, lea e naʻo le afaina, ae leai se afaina i le laau lava ia po o mea e lata ane. O le palapala i lalo i le monarda e aliali mai na o le masimasi tele o le eleele ma le umi o le lamala, faʻapea foʻi ma vao vao, pe a faigata le vaʻaia o le ea. Faʻatoʻa totoina le monarda ae le galo le tausiga o le suavai i le taumafanafana, e te mautinoa moni le matagofie o lenei fale.

Monarda togafitiga, paʻu paʻepaʻe. © Fritz Flohr Reynolds

E seasea lava, o le monarda i le vateatea o se falemaʻi faʻamaʻi e mafai ona pisia i le lapisi poʻo le mosaic tapaa, ae masani lava o nei faʻamaʻi e salalau solo i le monarda naʻo luga ole eleele.

O aʻa o lenei laau, faapea foi ma le greens, o lo oi ai se aofaiga tele o suauu taua. E i ai lo latou aafiaga faʻafefe i luga o le palapala, fesoasoani i le faʻamaloloina o laau vavalalata ma galue e avea o se faʻasologa e aʻafia ai meaola faalafua.