Uma (Anethum) o le faʻamatalaga faʻapitoa ole laʻau o le aiga o le faamalu (Umbelliferae) e aofia ai se vaaiga se tasi - Odorous dill, po o Faatoaga togalaau (Anethum graveolens) I totonu o le vao, o loʻo maua i le itu i sauté sisifo ma Asia tutotonu. I le avea ai o se togalaau aina, o le otaota ua salalau solo i le lalolagi atoa.
Igoa Latina o le laauAnethum graveolens e sau mai le igoa Latinized Greek mo le opu - anethon ma mai Latina ogaoga - malosi le manogi. O le laufanua o le vao o loʻo taʻua o Europa i Saute, Aikupito, Asia Minor, lea e masani ai mai aso anamua.
Fennel fucker, po o le togalaau (Anethum graveolens). © ecos de pedraO igoa o meaʻai i le lalolagi
O tagata Amelika i le sefulufitu ma le sefulu ma le valu seneturi ao lei faia le tele o sauniga lotu na latou avatu ai a latou fanau e fufulu fatu fatu ina ia latou le momoe - a le itiiti ifo, o nisi tagata o le gagana e faamatalaina se tasi o igoa American mo fatuga o fatu laau - "aoina fatu".
Ae peitai, o lenei lomiga e faʻamaonia e le isi Igilisi (faʻapea le Siamani, Norwegian ma Suetena) le igoa o le dill dill, lea e masani ona fesootaʻi ma le Old Icelandic word dilla - "filemu, pacification".
E le gata i lea, ua leva ona faʻaaogaina le pill e faʻamalolo ai tiga o le gaʻo i pepe, ma atonu na tuʻuina atu e le Puritans "fatu mo faʻasalaga" ia latou fanau mo mafuaʻaga eseese.
O loʻo i ai se isi, faigofie faigofie o le amataga o le upu dill - mai le German Dolde - o se faamalu (inflorescence).
Ae o le upu Rusia o le upu atonu e mafua ona o le mea moni e faapea i Rusia o ona laulaau e masani lava ona lelei le gaosia ma "fufuluina" faatasi ma i latou ao lei auauna atu. O Max Fasmer, o le tusitala o le Etymological Dictionary of the Russian language, o loo tusia ai le upu sasaa, ma o Dahl i lana lolomifefiloi o loo taua ai foi se uiga tuai o Rusia o le upu dill o "se falelotu lea latou te umia ai le vai paia" (ona " )
E le gata i lea, o le vai inu ma le vai vevela na taua o le "dill" i le itu i saute o Rusia, o le mea lea, "sasaa ai le tao i luga o se puaa" na faamamaina mo le faamamaina; I le auala, i le vaega o Pskov "dill" sa taʻua muamua o se teapot.
E masani lava ona valaau e le tagata ia leona eseese - kopi, kopi, fetolofi, seleselega, toto, fennel, cumin, dac.
O le suamalie e mataʻutia. © lily lucioleLe talafaasolosolo o le meaʻai
E le lava le mafuaaga, e le o se mea e le iloa, e toetoe lava o lauiloa aloaʻia anamua, e aofia ai le Avicenna sili, e manatu o le tele ma le umi o le faʻaaogaina o meaʻai e afaina ai le mafaufau ma finau ai o gasegase tele e afua ai le leaga o le tino, atonu ona o le au failaitu anamua e le gata na faʻaaogaina le laau e fai ma fofo mo mata leaga, ae na faaopoopo foi i le toetoe lava o alofa uma.
O le mea e ofo ai, o fatu, laulaʻau, maʻau ma fatuga o meaʻai i Europa na amata ona faʻaopoopoina i ni sau, vaʻa, pipi ma piko pe a mavae le 16 seneturi. E foliga mai, o le faʻaituau na faʻavae i luga o aʻafiaga o meaʻai. O ona tui tele e faʻaitiitia ai le toto maualuga, lea e mafai ona mafua ai se tulaga o le vaʻaia, lea e faʻaalia ai o ia lava i le tulaga o le faʻanoanoa, faaletonu lē vaaia faʻafuaseʻi, ma e oʻo lava i le leai o se malosi. Ina ia faʻaitiitia le leaga o taunuuga, na fautuaina ai e fomai anamua le 'ave faʻatasi ma le meli, cloves poʻo le kinamoni. Ae ui i lea, o tagata popoto a Europa oe na feiloai i le togi toetoe o le taimi lava lea faatasi ai ma ava malosi malolosi na aoaoina pe faapefea ona faaaoga ona aoga aoga i le "aveeseina o faailoga," o lona uiga, faatasi ai ma se mea e le taua.
Na e matauina foi o le kukama kukupa, ua tumu i le otaota, fesoasoani "ina ua tuanai"? O le mafuaaga lenei mo le lauiloa tele o paluga o le Igilisi - kukama tipi i le salafa o le lalolagi na faʻaaogaina i ai le ulaula ma le salimalie, faʻafelalaʻau maona, ma le hamburgers ma le pipi moa. E oo lava i se tasi o igoa Siamani mo le fala o Gurkenkraut (o lona uiga moni: "kukama vao") o loo faailoa manino mai ai lona aafia i le piko - pi ma piko ua leva ona alofagia i Siamani. I le faaiuga, ma tatou te le maualalo ifo i le "Busurmans" i le mafai ona piki kukama.
Faamatalaga o le Botanical
O le otaota o se laʻau taʻitasi tausaga taʻitasi o le Malala, poʻo le aiga Celery, e 40-120 cm le maualuga. O le aʻa e tasi, faʻalaʻau, faʻatasi, tolu pe fa-laulaʻau laʻau; lobili o le lau o filamentary laina, i lalo ifo o petioles, i le faʻalautele ua faʻalauteleina i vaʻaiga lautele, e oo i le 2 cm le umi; pito i luga i luga o le va, laitiiti, filosolo, itiiti le vaʻaia. O le faʻaogaina o loʻo i luga o tumutumu i le foliga o se faamalu faʻalavelave e oo i le 15 cm le lautele. O le fualaau o se fualaau e lua-o le solo e pei o le elliptic e lua-lanu-e lamolemole, e fuga mai ia Iuni-Iulai.
Faatoaga togalaau. © ecos de pedraVaega o le tuputupu ae o le sua
Mo greens, o fatu e totoina i ni tamai pusa i le 10-15 aso. I le 25-25 aso, pe a oʻo atu laau i le maualuga o le 10-15 cm, e faʻaaogaina mo meaai. Mo mea manogi, ua tupu le lapisi mo le 55-60 aso (aʻo lei tupu aʻe ma fatuina fatu: i le taimi nei e sili ona manogi).
O le vave totoina vave o le dill e mafai, talu ai ua amata amata le germination o fatu i le vevela o le 3e uiga iC, ma le tuputupu ae o laau i le 5-8e uiga iC. Ae peitai, o le vevela sili ona lelei mo le atinaʻeina o le laau e 16-17e uiga iC.
E ui lava i le le faʻaleagaina o le faʻatupulaia o tulaga, e manaʻomia e le dill le faʻamamaina ma le faʻamalosi faʻasamalosi mo meaʻai o le autumn (6 kg i le 1m2), faapea foi ma le gaʻo (20 g), fuluʻi (30 g) ma le fagu (20 g i le 1 m2).
Faʻaleleia o le eleele mo meaʻai - e pei o le susulu. Mo le totoina i luga o laʻau, e tatau ona i lalo o le 15 cm le aisils, ma mo mea manogi - pe a ma le 45 cm. E totō fatu i le loloto o le 1.5-2 cm. Afai o susu o loʻo fufulu ao le i luluina mo le 2-3 aso, ona vave faʻafuaseʻi lea; e tatau ona suia le vai i aso uma. Mo mea manogi, faʻasalalauina le totoina o pi i luga o fualaau faisua e mafai ona faʻaaogaina. I lenei tulaga, pe a lūlūina, e tatau ona tuʻu le aofaiga tatau o laau totō.
Vaʻaiga o meaʻai
I le taimi nei, e sili atu ma le 20 ituaiga lauiloa o le oona e lauiloa i Rusia. O nisi nei o mea na faʻamaonia lelei i latou lava:
- Dill "Gribovsky" - O le mea e sili ona taatele, faʻapitoa, le lelei ma faʻamaʻi faʻamaʻi. O le vaitau mai le tulaʻi mai i le seleseleina o le lau e 32-35 aso. E i ai se manogi malosi.
- Dill "Grenadier" - O se uluaʻi fualaau mamā e faʻamoemoe mo greens ma faamalu. O le vaitau mai le tulaʻi mai i le seleseleina o lautini e 35-40 aso. Vavega o lenei ituaiga e vave ona agai i le fausiaina o mea leaga.
- Till "Richelieu" - O le ituaiga o vaeluagalemu o le vaitau. O le vaitau mai le tulaʻi mai i le seleseleina o lauulu e 40-42 aso. Faʻatauaina mo laʻau lanu meamata ma se manogi malosi.
- Taea "Kibray" - O le ituaiga ua tuai ona paʻu, o le mea lea e fautuaina ai e vave luluina ma ola i eleele puipuia. O laulaau e matagofie, lautele, ae faʻapitoa i suiga vave i le vevela.
Faʻaaoga vailaʻau
O vailaʻau faʻaleagaina faʻapitoa o vailaʻau. I totonu o tagata faʻamaʻi ma meaʻai, o le mutia e faʻaaogaina. O fua e matua, mamago, vaeluaina i ni vaega se lua, ovoid, elliptical, ma se togalaau. Fua o le uumi 3-5, mafiafia 2-3 mm. I tua atu o le fualaau aina e lima nusipepa: o mea mamafa o loʻo faʻaloloa i apaʻau lautele, lanumoana-lanumoana i le lanu, faatasi ai ma se mea manogi lelei, o le tofo vevela.
E aveese le kuluga pe a oʻo atu le 60-70% o fatu i totonu o le faamalu i se lanu uliuli. O le faamamaina o loʻo faia i se isi auala. O mowed plants ua faʻafefiloi i fusi, tuʻu lemu i totonu o se potu malulu mo le faʻamamago, pe a uma le faʻamamago, e pikiina ma sasaina i se tuʻufaʻatasia e vavae ese fua.
Ina ia maua mai le suauu taua, o le ogo e seleseleina i le vaega o le susu susu o le fatuina o fatu i totonu o le faamalugalemu o le vai. O loʻo totoina togavao i le maualuga o le 18-20 cm mai le eleele ma ua faʻafouina fou e ala i le faʻaaogaina o le hydrodistillation.
E seleseleina le kuluga i laʻau i Iuni-Iulai (i le aoauli, pe a leai se sau). Totoga o laʻau, lulu le eleele, faapipiiina i ni fusi. Ua faʻamago le masini lanumeamata i potu faapitoa e lelei le faʻaleleia. Teu le mutia i totonu o se atigipusa ua faamauina. O le mutia o le mutia e seleseleina ia Iulai ma faʻaaogaina i vailaau faʻapitoa.
Mea e masani ona galue malosi
E tusa ai ma le faʻavasegaga o vailaau faʻapitoa, o fua o fualaau aina e aofia ai mea e maua ai le furanochromony - visnagin ma kellin.
E le gata i lea, o fua o le oona e mauoa i gaʻo taua ma gaʻo. O vaega taua o le suauu taua o le carvone (40-60%) ma le anethole (e oʻo i le 50%). O fualaau fagu e aofia ai foi isi vaega: terpenoids dillapiol (19-40%), dihydrocarvone, carveol, dihydrocarveol, isoeugenol.
O le suauʻu manogi e aofia ai le 93% glycerides o gaʻo gaʻo, e aofia ai le linoleic, palmitic, oleic, petroselin. Coumarins, phenolcarboxylic acids (chlorogenic, caffeic), flavonoids, wax, resins, protein (14-15%), vailaau oona, ma fiber na maua i fua.
O le otaota suamalie e aofia ai le 0.56-1.5% o le suauu taua ma se mea maualalo o le carvon (e oʻo i le 16%) pe a faatusatusa i le suauʻu manogi. O loʻo i ai vitamini C, B1, B2, PP, P, provitamin A, calcium, potassium, phosphorus, suauu uʻamea, lipine siaki, flavonoids (quercetin, isoramnetin, campferol).
Fale faʻafomaʻi o meaʻai ma faʻaaoga i vailaʻau
O le afaina o le kulumu e i ai sona aafiaga antispasmodic i le iniseti, faʻaitiitia ai ona peristalsis, faʻaopoopo le diuresis.
O le kuluga o le fatu e faʻaaogaina e pei o se mea e afaina mo le tele o le tino ma le faʻamoemoe. O se sipuni sipuni o le fatu e sasaa mai i se ipu vai inu, mausali mo le 10-15 minute, faamamaina, faʻafofoga tautala i totonu o le sipuni 3-6 taimi ile aso 15 minute aʻo leʻi oʻo i taumafataga.
Le faʻamaonia i le faʻaalia o faʻaaliga o le le atoatoa o le tino.
E masani ona avea le fatu o le pill e avea o se vailaʻau malamalama.
Pe a togafitia i le dill, e fautuaina e fai se malologa pe a uma le 5-6 aso mo le 2-3 aso.
Inflorescences o dill. © Martin PavlistaFaʻaaogaina o pi i le faatoaga
Till e masani ona faʻaaogaina e avea ma se faʻavasega. O ona laʻau e faʻaopoopo i salakeke, soupasi, saula, gravy, aano o manufasi, iʻa, fualaʻau ma mashroom dishes. Mo le taofiofi, ave le opu faatasi ma tumutumu, o lona uiga, o vaovao fugalaau. O se lala o le dill i le vaitau o le vavao e faʻamamaina le vineta. Ua faʻamamago greens e faʻafefiloi ma isi laau ina ia mafai ai ona maua ni mea faʻafefiloi.
O le suamalie o le opu lanumeamata e leiloa lona manogi, ma tuu i totonu o se sua ua saunia, kukaina fualaʻau, iʻa, salamoa. E lelei tele i le susu susu ma sau sau. E maua ai se manogi tulaga ese i palasi alalaʻau, pipi tao, o se tofo vevela mo le sisi, cheese cheese, omelet; faʻaleleia le tofo o pati falalaʻau, pipi uila kuka.
Laʻau o le oona e faʻataunu ai le ti, vineta, marinades. (E sili le lelei i le faʻaaogaina o iʻa faatasi ma i latou.)
Till e faʻaaogaina e saunia ai le suauu palu, faʻaaogaina i le kuka i le fale ma le mea e faʻafiafia ai.
O le suauu taua e faʻaaoga i totonu o le soa soa industry.
Pests ma Dill Diseases
O iinei tatou te tilotilo ai i faʻamaʻi masani ma faʻamaʻi o meaʻai.
Fusarium rot o aʻa aʻa - O le faʻamaʻi ua salalau solo i luga o le eleele malulu ma le faʻavaivaia o vai. O le anufe e afaina ai le aʻa, e ulu atu i le ala i totonu o vaʻa laau. I le taimi muamua, e malosi malosi le laau i le tuputupu ae, ona liliu ai lea i le mumu, liliu ma enaena. O le faʻaauau pea i le eleele i luga o fualaau aina ma fatu na aoina mai se falemaʻi maʻi. Ae o le tele lava o taimi, o laau mamaʻi e mate i se taimi umi ao le i amataina fatu.
Faʻataʻitaʻiga faʻatonutonu:
- Aveeseina o otaota.
- Totoina o laau afaina.
- Totoina o eleele mamafa, o lona uiga faʻafeiloaʻiga o mea faʻalaʻau (palapal, peʻa, moa pala).
Vae le pala o le dill - o le faʻaalia o le faʻamaʻi e mafai ona iloa i luga o le samasama, pala o le pala. O le tele o taimi, o le faʻamaʻi e tuʻuina atu i laulaau mai le aʻafia o aʻa. O le faʻapogai o le siama o le totoina o otaota i totonu o le palapala poʻo fatu pisia. E foliga mai o le vai malulu e foliga mai i luga o aʻa o le dill, o le a faamaluluina le tino, pala, o se manogi leaga e aliali mai.
Faʻataʻitaʻiga faʻatonutonu:
- E tutusa lava ma le faasaga i le Fusarium.
Fomoz dill - o le faʻamaʻi e aliali mai i luga o laʻau, laulaʻau, faamalu, fatu o loʻo i ai ni mea e sili ona paʻu mafiafia ma le tele o paʻu manulele uliuli. O faʻamaʻi pipisi o se uiga lelei, sosoo ai ma le salalau atu i le aʻa. Faatasi ai ma le faateleina o le vevela, e atiina ae ai le vevela o le tau, ma le veres e faatusa i se laau lata ane. O le faʻaauau pea i le eleele ile otaota ma luga ole fatu pisia.
Faʻataʻitaʻiga faʻatonutonu:
- Totoina o laau afaina.
- Aoina ma le faʻaleagaina o otaota uma.
- Faaaoga fatu mai laau ola maloloina.
Carrot gall midve - se iniseti laitiiti ma se tasi o apaʻau. E maua i soo se mea, e mafua ai le fausia o gallio lapotopoto i le tulaga o le mafiafia o le faavae o le atoaga o le au o le anufe po o se tasi o ona ave. I totonu o le gall, o se moli moli e ola ma fafaga; o iina, i totonu o le gall, o ia o ni papati.
Faʻataʻitaʻiga faʻatonutonu:
- Tipi ma faʻaumatia mea leaga uma o le otaota ma galu.
Caraway moth - lanu eseese o lanu: o laʻau pito i luma e lanu enaena pe piniki i ni paʻu pogisa ma ni paʻepaʻe paʻepaʻe pe uliuli, - o laʻau uʻamea e lanu uliuli. Wingspan - 21-30 mm. Caterpillars e uliuli po o le uliuli uliuli. Lafu i totonu o le fale, i le amataga o Iuni, latou te tuu fuamoa i luga o togalaau faamalu; o lapopoʻa faia fuaitau i laulaʻau, oʻu fatu vevela, gaugau i totonu o atigi. A o laʻititi le matua, latou te fesuiaʻi i mea leaga, o loʻo tui i totonu o pusa; e masani ona 'ai i fugalaau ma fatu ovaries. I le masina o Iulai, e tafe atu ai anufe i totonu o pusa ma totoa iina. E tasi le augatupulaga e atiina ae i le vaitau.
Faʻataʻitaʻiga faʻatonutonu:
- Faʻasalaina ma faʻaumatia faʻamaʻi uma o meaʻai ma anufe.
Mea e faʻaaogaina:
- Le fai togalaau ma le fai togalaau o Siberia: Krasnoyarsk: RIMP "Vita", 1994 - 496 p. - ma 441.
- Turov. A. D., Sapozhnikova. E. N. / Vailaʻau faʻamaʻi o le USSR ma lo latou faʻaaogaina. - 3rd ed., Faʻafouina. ma faaopoopo. - M.: Medicine, 1982, 304 p. - ma 171-172.
- Treyvas. L. Yu. / Puipuiga o le togalaau. Faamai, meaola, mea sese i tekinolosi. - M .: "Kladez Books", 2007 - 123 itu. - ma 143-144.